به گزارش شمالغرب به نقل از باشگاه خبرنگاران، «دبه»؛ واژه‌ای که اخیرا از مجرای «مذاکرات هسته‌ای» وارد ادبیات سیاسی شده است.

هر چند معنی لغوی «دبه»، ظرف پلاستیکی برای نگهداری مایعات است اما در زبان عامیانه به معنای «زیر قول‌زدن» و «عهدشکنی» بکار می‌رود، همان کاری که آمریکایی‌ها استاد آن هستند!

«دبه» اول
«دبه»، برای اولین بار توسط رییس سازمان انرژی اتمی ایران غنی‌سازی و وارد چرخه مذاکرات هسته‌ای شد.

علی‌اکبر صالحی در مراسم بزرگداشت شهدای هسته‌ای که با حضور خانواده‌های شهیدان علی‌محمدی و شهریاری در دانشکده فنی و مهندسی دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات برگزار شد، گفت: مذاکرات به خوبی پیش می‌رود ولیکن در جلساتی که اخیراً داشتیم عنوان شده که طرف مقابل سوالاتی درباره مباحثی که مورد تفاهم قرار گرفته مطرح می‌کنند که البته نمی‌خواهم این موضوع را باز کنم. از حالا روی یکسری مباحثی که توافق کردیم «دبه» در آورده‌اند!

هرچند «مّرد هسته‌ای» کشور گفت که به مزاح از «دبه» آمریکایی‌ها سخن گفته است اما «دبه» بهترین واژه‌ای بود که سیاستمدارن خرد و درشت کشور می‌توانستند در بحبوحه مذاکرات هسته‌ای از آن استفاده کنند.

 شاید یکی از علل علاقه وافر مسئولان سیاسی کشور به استفاده از واژه «دبه» در قبال «عهدشکنی» و «زیر توافق زدن» آمریکایی‌ها این است  که ترجمه دقیقی ندارد.

«دبه» دوم
رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی دومین سیاستمداری بود، که از واژه «دبه» استفاده کرد.

علاالدین بروجردی با اشاره به سابقه تاریخی عهدشکنی آمریکا گفت:‌ متاسفانه بعد از توافقات صورت گرفته در مذاکرات لوزان در بحث فردو شاهد هستیم که آمریکایی‌ها در این رابطه «دبه» کرده و اعلام کردند که این رقم مطرح شده در لوزان بالاست و حال مطالب دیگری را مطرح کرده‌اند ولی قطعاً توافق هسته‌ای یک جاده دو طرفه بوده و به طور حتم اگر آن‌ها «دبه» کنند ما هم «دبه» می‌کنیم.

«دبه» سوم
هر چند سومین «دبه» مستقیم از سوی وزیر امورخارجه شنیده نشد اما ظاهرا وی در جلسه غیر علنی مجلس «دبه» آمریکایی‌ها را تایید کره بود.

سخنگوی وقت هیئت رییسه قوه مقننه با اشاره به نشست دو ساعته و غیرعلنی نمایندگان مجلس با وزیر امور خارجه و برخی از اعضای تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای گفت: به‌طور کلی بعضی از مسائل مربوط به «دبه» درآوردن آمریکایی‌ها توسط آقای ظریف باز و تشریح شد.

«دبه» چهارم
دبیر شورای عالی امنیت ملی چهارمین شخصیت بلند پایه ایران بود که از «دبه»آمریکایی‌ها سخن گفت.

امیر دریابان علی شمخانی که از طریق سیما به طور مستقیم با مردم حرف می‌زد، گفت: اگر فریادی هم داریم باید بر سر کسانی که «دبه» در می‌آورند بزنیم نه بر سر مذاکره کنندگان.

«دبه» اصلی
اما این پایان ماجرا نیست چراکه مشاور امور بین الملل مقام معظم رهبری و رییس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام یکشنبه شب – 10 خرداد –  در برنامه زنده سیما صراحتا به «دبه» آمریکایی‌ها تاکید و 3 بار از این واژه استفاده کرد.

علی اکبر ولایتی گفت: یکی از مواردی که باعث تمدید مذاکرات شد توافق بر سر تعداد سانتریفیوژها بود آنها در لوزان توافق کرده بودند که هزار سانتریفیوژ در اختیار جمهوری اسلامی باشد اما در نوبت بعدی مذاکرات نیز «دبه» درآوردند و گفتند تنها باید ۳۵۰ سانتریفیوژ در 2 زنجیره کار کنند و مابقی به انبار انتقال یابد که این موضوع خلاف آن چیزی بود که قبلاً توافق کردند.

رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان اینکه مقدمه «دبه»‌سازی از سوی مقابل همواره فراهم است و نمی‌توان گفت آنها به صددرصد توافقات خود عمل می‌کنند، گفت: مذاکره‌کنندگان با تجربه ما باید صددرصد مراقبت‌های لازم را داشته باشند.

ولایتی تاکید کرد: یکی از دلایل تأکید جمهوری اسلامی ایران بر رفع یکباره تحریم‌ها این است که طرف مقابل هر زمانی که زمینه و فرصت را مناسب ببیند، حتماً «دبه» می‌کند.

محتوای «دبه»
هرچند تعداد سانتریفیوژهای فرود یکی از مصادیق بارز «دبه» آمریکایی‌ها است اما ظاهرا موارد دیگری وجود دارد که فعلا به آنها پرداخت نشده است.

همچنین به نظر می‌رسد آمریکایی‌ها در 4 موضوع دیدگاه خود را تغییر داده و به اصطلاح «دبه» کرده‌اند:

1.    تعداد ماشین‌ها در فردو
2.     زمان‌بندی تحقیق و توسعه
3.    زمان بندی تعلیق تحریم‌ها
4.    مکان‌ها و افرادی که باید آژانس به آنها دسترسی پیدا کند.

 «دبه»؛ نیرنگی برای تثبیت فکت‌شیت آمریکایی
موضوع «دبه» آمریکایی‌ها در حالی از سوی مسئولان کشور مطرح می‌شود که رییس کمیته هسته‌ای مجلس شورای اسلامی نظر دیگری در این باره دارد.

ابراهیم کارخانه‌ای در گفتگو با باشگاه خبرنگاران معتقد است، آمریکایی‌ها با روی آوردن به مسئله «دبه» به دنبال امتیازگیری بیتشری نیستند بلکه به دنبال تثبیت امتیازاتی هستند که در «فکت شیت آمریکایی» به آنها اشاره شده است!

وی می‌گوید: آمریکایی‌ها در لوزان به اندازه کافی از ما امتیاز گرفته‌اند لذا برای تثبیت امیتازات گرفته شده از ایران به جنجال‌سازی و «دبه»کردن روی آورده‌اند تا مسئولان هسته‌ای ایران را غافل کرده و با نیرنگِ «دبه» امتیازات به دست آمده را تثبیت کنند.

رییس کمیته هسته‌ای مجلس تصریح می‌کند: ضروری است تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران با هوشمندی بیشتری به این موضوعات توجه کنند.

پرده آخر
در هر صورت باید منتظر ماند و دید که آیا آمریکایی‌ها خواهند توانست با «دبهِ» مذاکراتِ هسته‌ای امتیازات بیشتری را به خانه ببرد یا اینکه تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای کشورمان با «هوشیاری همیشگی» تیر آنها را به سنگ خواهند کوبید.

گزارش از: وحید عظیم‌نیا